Verlangt niet iedereen naar een wereld zonder conflicten en onderdrukking? 
Waarom lijkt het er dan maar niet van te komen? Waarom horen en zien we telkens weer schokkende taferelen van mensen die in afgrijselijke ellende zitten?
De schrijfster Karen Armstrong wijst op de verdeeldheid in de wereld.

Politici hebben er baat bij om andere ‘volken’ als vijanden af te schilderen, want dan kunnen ze zichzelf als krachtige leider aanprijzen die het gevaar kan keren. Poetins strijd tegen het Westen, Netanyahu’s nederzettingenbeleid tegen de Palestijnen, Trumps strijd tegen de linkse elite, het zijn er voorbeelden van. Machthebbers spelen zo in op de angsten van veel mensen die vrezen voor hun veiligheid.

Maar veel van die angsten zijn totaal denkbeeldig, ze worden ons aangepraat. Helaas gebeurt dat ook regelmatig in godsdienstige groeperingen en dat kan tot gruwelijke aanslagen leiden met tientallen doden en honderden gewonden.

Karen Armstrong heeft dat beschreven in haar boek “De strijd om God”.
In dat boek laat zij zien dat alle wereldgodsdiensten vroeg of laat te maken kregen met fundamentalisme. “De geschiedenis van het fundamentalisme wijst uit dat dergelijke militante godsvrucht niet verdwijnt indien wij die negeren. Het heeft geen enkele zin te doen alsof het fundamentalistische gevaar niet bestaat of om het … af te doen als de preoccupatie van enkele misleide gekken…..

Na 11 september (2001) is er alleen maar meer haast bij geboden om inzicht te krijgen in fundamentalistische bewegingen die zich … steeds extremer opstellen.”
Tegenover dit extremisme dat in feite leeft van verschillende angsten, kunnen we de compassie als kenmerk van ware godsvrucht stellen. 

Compassie is meeleven met het leed van alle mensen, zelfs de mensen die als vijanden worden gezien. Het betekent dat je bewust de angst voor de ander van je af probeert te zetten. Dat wij ons in de ander proberen te verplaatsen, haar pijn voelen alsof het de onze is.

We kennen allemaal wel de gulden regel, die we bijvoorbeeld vinden in Mattheüs 7:12. De Gulden Regel schrijft voor dat je anderen behandelt zoals je zelf behandeld wilt worden. De meeste mensen stellen het op prijs als ze door anderen vriendelijk en met respect en liefde behandeld worden. Het is logisch dat je zelf ook zo met anderen omgaat. Deze regel vinden we in alle wereldgodsdiensten op de een of andere manier terug. Het blijkt echter in de praktijk heel lastig om er consequent naar te leven.

Karen Armstrong heeft in haar boek “Compassie” een stappenplan met 12 stappen opgesteld. Hierdoor kun je een levenshouding van compassie oftewel medeleven aanleren. Of dit stappenplan voor iedereen zal werken, weet ik niet. Maar ik vind het in ieder geval waardevol om het te bespreken en uit te proberen. Want als we een betere wereld wensen, dan zullen we toch iets moeten doen aan de verdeeldheid, de polarisatie.

Een betere wereld begint bij onszelf, als we laten zien dat compassie mogelijk is.

ds. dr. Wybren de Jong