Bij U, Heer, schuil ik, maak mij nooit te schande.
Bevrijd mij en doe mij recht, hoor mij, haast U mij te helpen,
wees voor mij een rots, een toevlucht,
een vesting die mij redding biedt.
Psalm 31:2-3

In het kielzog van het joodse volk hebben wij God leren kennen als Bevrijder.
Daardoor hebben wij grote moed, of beter: mogen wij grote moed vatten.

Van Lea Dasberg, een joodse pedagoog, weten we dat haar moeder in de Tweede Wereldoorlog weigerde een rugzak klaar te zetten voor het geval dat de Duitsers zouden komen om het gezin mee te voeren. Toen de Duitsers kwamen, wist ze hen af te poeieren. Ze had niets klaarstaan. Ze weigerde te geloven dat zij niet tegen de machten van het kwaad op zou kunnen.

Natuurlijk weten wij dat zo veel andere gezinnen weggevoerd werden. Het is te simpel om te zeggen dat wij God als Bevrijder leren kennen en dat ons daarom niets zou overkomen. De geschiedenis leert anders. Toch mag de moeder van Lea Dasberg ons inspireren om ons niet mee te laten voeren door angst, maar steeds bij God terug te keren.

Angst doet rare dingen met een mens. Tien procent van de Nederlanders gelooft in complottheorieën. Ze gaan van de gedachte uit dat samen met het vaccin een chip ingeplant kan worden, waarmee de overheid ons kan beheersen. Of ze denken dat satanisten ons regeren en het bloed van kleine kinderen drinken. Tot mijn grote schrik zijn ook weer allerlei antisemitische geluiden te horen. Het past ons als kerk om daar luid en duidelijk afstand van te nemen. Dit kan niet en dit mag niet.

Maar als we stelling nemen tegen complottheorieën, laten we dan ook een voorbeeld zijn van het overwinnen van de angst. Er zijn veel mensen die in nood verkeren en de angst voor het virus niet meer de baas kunnen. De psalmen laten zien dat God ook in diepe nood als Bevrijder een rol kan spelen. ‘Bevrijd mij en doe mij recht’, zegt de psalmist van Psalm 31. Hij spreekt een gebed uit dat heen-en-weer slingert tussen klacht en Godsvertrouwen. Als hij spreekt van bevrijding is dat bevrijding van angst en onzekerheid. Want in zijn angst denkt de psalmist dat hij verbannen is uit Gods ogen. Wat moet hij zonder God. Is dan niet alles verloren?

Angst doet rare dingen met mensen. Bevrijding, bevrijden zijn belangrijke woorden in de Bijbel.

Centraal staat de bevrijding uit het land Egypte. Het gedenken hiervan geeft het joodse volk moed om perioden van angst en onderdrukking te doorstaan. Er zijn talloze bijbelteksten waarin naar deze bevrijding wordt verwezen. De herinnering, jaarlijks met Pasen, gaf en geeft moed en vertrouwen.

Door Jezus Christus geloven wij dat wij als christelijke gemeente deel hebben gekregen aan deze bevrijdingsgeschiedenis. Dat wil niet zeggen dat we niet meer bang zijn. Het betekent wel dat wij weerbaar mogen zijn in tijden van nood. Wij hebben geen complottheorieën nodig als houvast, we hebben ons houvast in God. We kunnen elkaar weerbaarheid leren, zoals de moeder van Lea Dasberg deed.

Uiteindelijk weet de psalmist anderen te bemoedigen: ‘wees sterk en houd moed’ (vs 25). Ik denk aan al die kerken die een spandoek buiten hebben gehangen: Houd moed, heb lief. Het is een sterke tekst die mensen aanspreekt. We zullen kracht ontlenen aan ons vertrouwen op God. Moed vinden in de wetenschap dat God een bevrijder is, vanaf het begin dat Hij het joodse volk wegleidde uit Egypte tot aan dat moment waarop Zijn Zoon voor ons stierf aan het kruis. God leidt weg uit angst en schuld en belooft ons Zijn eeuwige trouw.

(Geschreven door Trinette Verhoeven, classispredikant in “Als het leven kantelt. Psalmen in coronatijd”, uitgegeven door de Protestantse Kerk in Nederland.)